เศรษฐกิจสีน้ำเงิน (ฺBlue Economy)

เศรษฐกิจสีน้ำเงิน หรือ Blue Economy คือ แนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจบนพื้นฐานการใช้ทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอย่างยั่งยืน เป็นแนวทางการขับเคลื่อนให้เกิดการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจที่ควบคู่ไปกับการดูแลรักษาระบบนิเวศอย่างยั่งยืน (Sustainable use of ocean resources for economic growth, improved livelihoods, and jobs while preserving the health of ocean ecosystem)

แนวคิดเศรษฐกิจสีน้ำเงิน

• จากการประชุมเวทีโลก (RIO+20) เกี่ยวกับการพัฒนาอย่างยั่งยืน เกิดแนวคิดเศรษฐกิจสีเขียว (Green Economy) เน้นการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมภาคพื้นดินควบคู่กับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม
• พัฒนาเป็นแนวคิดเศรษฐกิจสีน้ำเงิน (Blue Economy) ที่ให้ความสำคัญกับเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อมของภาคทะเล เนื่องจากทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งก็ถูกนำมาใช้ประโยชน์ ก่อให้เกิดมูลค่าทางเศรษฐกิจอย่างมหาศาล
• การใช้ประโยชน์ทรัพยากรทางทะเลเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจทวีความสำคัญมากขึ้น รวมถึงการขยายตัวอย่างรวดเร็วของอุตสาหกรรมทางทะเลและชายฝั่ง เป็นตัวเร่งให้เกิดการทำลายระบบนิเวศทางทะเล

กิจกรรมทางเศรษฐกิจที่ใช้ประโยชน์จากทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง

• การทำประมง (Fisheries)
• การขนส่งทางทะเล (Transportation)
• การท่องเที่ยว Tourism
• แหล่งน้ำมัน Energy

การประเมินมูลค่าเศรษฐกิจมหาสมุทรทั่วโลก (โดยสมาคมเครือจักรภพ: The Commonwealth)

• มูลค่าเศรษฐกิจทางทะเลประมาณ 1.5 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปี
• 80% ของการค้าทั่วโลก ถูกขนส่งทางทะเล
• มีการจ้างงาน 350 ล้านตำแหน่งในภาคการประมง
• ในปี 2568 ประมาณการว่า 34% ของการผลิตน้ำมันดิบจะมาจากนอกชายฝั่ง
• การเติบโตภาคเพาะเลี้ยง 50%ของผลผลิตเป็นอาหารให้กับมนุษย์

ประโยชน์จากแนวคิดเศรษฐกิจสีน้ำเงิน

• ลดการเผชิญวิกฤตทรัพยากรเสื่อมโทรมจากการใช้ประโยชน์ (Reduce the crises of resource degradation)
• การใช้ทรัพยากรทางทะเลที่มีมูลค่าให้เกิดความยั่งยืน เพื่อมีใช้ในอนาคต (Sustainable utilization of marine resources for next generation)
• ภาคธุรกิจมีความรับผิดชอบต่อสังคม (Social Responsibility)

การมีส่วนร่วมในเศรษฐกิจสีน้ำเงิน

• ลดมลพิษทางทะเล (Reduce Marine Pollution)
• อนุรักษ์และฟื้นฟูระบบนิเวศ (Ecosystem Conservation)
• ส่งเสริมท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ (Ecotourism)
• ไม่ทำประมงผิดกฎหมาย (Stop IUU fishing)
• ใช้ทรัพยากรอย่างพอดี (Sufficiency utilization of resources)

 ความท้าทายของเศรษฐกิจสีน้ำเงิน

• รัฐต้องมีการบูรณาการร่วมกับทุกภาคส่วนเพื่อขับเคลื่อนแนวคิดเศรษฐกิจสีน้ำเงิน
• ขาดการวางแผนระยะยาว การแก้ปัญหาทรัพยากรเป็นแบบเฉพาะจุด
• ขาดการเก็บรวบรวมข้อมูลที่เป็นระบบ ข้อมูลทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมทางทะเล
• การบังคับใช้กฎหมายประมงอย่างมีประสิทธิภาพ
• การส่งเสริมการใช้เครื่องมือประมงที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม
• สนับสนุนชุมชนชายฝั่งให้มีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง

สรุป

แนวคิดเศรษฐกิจสีน้ำเงิน คือการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม ควบคู่กับการคำนึงถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมทางทะเล การจะขับเคลื่อนแนวคิดดังกล่าวต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ภาครัฐ ภาคเอกชน ประชาชน สังคม ในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการผลิต การบริโภค ที่จะช่วยอนุรักษ์ทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งให้เกิดความยั่งยืน มีความรับผิดชอบต่อสังคม

แนวคิดนี้สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของสหประชาชาติ Sustainable Development Goals: SDG 14 Life below water เป้าหมายที่ 14: อนุรักษ์และใช้ประโยชน์จากมหาสมุทร ทะเล และทรัพยากรทางทะเลอย่างยั่งยืนเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน อันมีกรอบแนวทางในการดำเนินการให้เกิดการพัฒนาอย่างยั่งยืนเป็นรูปธรรมมากขึ้น